فعالیت تمرین ۳-۱۷ فیزیک دهم
آب ذخیره شده در پشت یک نیروگاه برق آبی، از مسیری مطابق شکل روبهرو روی پرههای توربین میریزد و آن را میچرخاند. با چرخش توربین، مولد میچرخد و انرژی الکتریکی تولید میشود (شکل روبهرو). اگر $$\text{85}$$ درصد کار نیروی گرانش به انرژی الکتریکی تبدیل شود، در هر ثانیه چند متر مکعب آب باید روی توربین بریزد تا توان الکتریکی خروجی مولد نیروگاه به $$\text{200 MW}$$ برسد؟ جرم هر متر مکعب آب را $$\text{1000 kg}$$ در نظر بگیرید.
ارتفاع سقوط آب: $$\text{90 m}$$
پاسخ تشریحی و گام به گام تمرین ۳-۱۷ صفحه 76 فیزیک دهم
سلام! این تمرین یک محاسبهی مهندسی در مورد **نیروگاههای برق آبی** است که مفاهیم **توان، کار و بازده** را ترکیب میکند. ما باید حجم آب (بر حسب $$\text{m}^3/\text{s}$$) مورد نیاز برای رسیدن به توان خروجی مشخص را پیدا کنیم. 😊
### ۱. دادهها و روابط
* **توان خروجی ($$P_{\text{خروجی}}$$):** $$\text{200 MW} = 200 \times 10^6 \text{ W}$$
* **بازده تبدیل ($$\eta$$):** $$\text{85\%} = 0/85$$
* **ارتفاع سقوط ($$h$$):** $$\text{90 m}$$
* **چگالی آب ($$\rho$$):** $$\text{1000 kg}/\text{m}^3$$
* **شتاب گرانش ($$g$$):** $$\text{9/8 N}/\text{kg}$$
* **هدف:** محاسبهی **آهنگ جریان حجمی** ($$\frac{\Delta V}{\Delta t}$$) بر حسب $$\text{m}^3/\text{s}$$..
### ۲. محاسبهی توان ورودی (کار نیروی گرانش در واحد زمان)
توان خروجی برابر است با: $$\mathbf{P}_{\text{خروجی}} = \eta \cdot P_{\text{ورودی}}$$
$$\mathbf{P}_{\text{ورودی}} = \frac{P_{\text{خروجی}}}{\eta} = \frac{200 \times 10^6 \text{ W}}{0/85} \approx 235/29 \times 10^6 \text{ W}$$
### ۳. ارتباط توان ورودی با آهنگ جریان آب
توان ورودی ($$P_{\text{ورودی}}$$) برابر با **کار نیروی گرانش (کاهش انرژی پتانسیل) در واحد زمان** است:
$$P_{\text{ورودی}} = \frac{W_{\text{گرانش}}}{\Delta t} = \frac{\Delta U}{\Delta t}$$
$$\mathbf{P}_{\text{ورودی}} = \frac{m g h}{\Delta t} = (\frac{m}{\Delta t}) g h$$
$$\frac{m}{\Delta t}$$ همان **آهنگ جریان جرمی** ($$\frac{\Delta m}{\Delta t}$$) آب است. ما میخواهیم آهنگ جریان حجمی ($$\frac{\Delta V}{\Delta t}$$) را پیدا کنیم. با استفاده از چگالی ($$\rho = \frac{m}{V} \implies m = \rho V$$):
$$P_{\text{ورودی}} = \frac{\rho \Delta V}{\Delta t} g h$$
$$\mathbf{\frac{\Delta V}{\Delta t}} = \frac{P_{\text{ورودی}}}{\rho g h}$$
### ۴. محاسبهی آهنگ جریان حجمی
$$\frac{\Delta V}{\Delta t} = \frac{235/29 \times 10^6 \text{ W}}{(1000 \frac{\text{kg}}{\text{m}^3}) \times (9/8 \frac{\text{m}}{\text{s}^2}) \times (90 \text{ m})}$$
$$\frac{\Delta V}{\Delta t} = \frac{235/29 \times 10^6}{88200} \frac{\text{m}^3}{\text{s}}$$
$$\mathbf{\frac{\Delta V}{\Delta t}} \approx 2667/7 \frac{\text{m}^3}{\text{s}}$$
* **پاسخ نهایی:** در هر ثانیه باید تقریباً **$$\text{2668 متر مکعب}$$** آب روی توربین بریزد تا توان خروجی مورد نظر تأمین شود.